Spokój zaczyna się od mądrych decyzji.
Szkody to nie tylko kwestia pieniędzy – to stres, czas i często nieodwracalne konsekwencje. Dlatego lepiej działać zawczasu niż zmagać się ze skutkami zdarzeń losowych. W kolejnym materiale z cyklu prewencyjnego „Prosty przepis na spokój”, ekspert – Karolina Wojdyła-Adamska, menadżer z Centrum Obsługi Reklamacji i Zarządzania Jakością w Departamencie Likwidacji Szkód InterRisk wyjaśnia, jak mądre decyzje, wspierane ochroną InterRisk, pomagają minimalizować ryzyko i chronić nasz majątek.
Różne oblicza szkody
Minimalizacja ryzyka wystąpienia zdarzeń losowych, które powodują szkodę leży zarówno w interesie ubezpieczonych, jak i ubezpieczyciela. Nie mamy co do tego żadnych wątpliwości. Konsekwencją szkody są nie tylko straty finansowe, ale także stres, konieczność poświęcenia czasu na usuwanie jej skutków, poszukiwanie wykonawcy do naprawy, a w przypadku szkód osobowych – często również cierpienie i ból.
Co istotne, nawet przy idealnie zawartej umowie ubezpieczenia nie jesteśmy w stanie zrekompensować wszystkich negatywnych skutków wystąpienia szkody. Pomijając kwestie materialne, szczególnie dotkliwe mogą być skutki szkód osobowych. Dlatego ustawodawca przewiduje możliwość dochodzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, które jednak tylko w ograniczonym stopniu może złagodzić poniesioną stratę.
Argumenty te jednoznacznie wskazują, że zdecydowanie lepiej zapobiegać powstaniu szkody, niż mierzyć się z jej skutkami. Temu właśnie służy prewencja, dzięki której nie tylko minimalizujemy ryzyko wystąpienia szkody, ale także jej rozmiar.
Istnieją także zdarzenia powstałe w okolicznościach wyłączających odpowiedzialność ubezpieczyciela. Mowa tu między innymi o sytuacjach, w których szkoda powstała wskutek działania ubezpieczonego lub pozostawania przez niego w stanie po spożyciu alkoholu, pod wpływem narkotyków lub środków psychotropowych. Wówczas ubezpieczony – sprawca szkody samodzielnie ponosi wszystkie materialne skutki swojego działania, nie zapominając o równie dotkliwych konsekwencjach karnych. Wszyscy zdajemy sobie sprawę, jak duże mogą być koszty leczenia czy zabezpieczenia rentowego dla członków rodziny poszkodowanego, który ucierpiał w wypadku drogowym spowodowanym przez osobę będącą pod wpływem alkoholu. Postępowanie regresowe prowadzone przez ubezpieczyciela może okazać się bardzo bolesne dla portfela sprawcy takiego zdarzenia.
Przepisy i obowiązki właścicieli w kontekście ubezpieczeń
Kolejnym przykładem działania człowieka, które zwiększa ryzyko wystąpienia szkody i jednocześnie eliminuje możliwość dochodzenia odszkodowania od ubezpieczyciela to lekceważenie czynności związanych z szeroko rozumianym obowiązkiem dbania o przedmiot ubezpieczenia. Istotą umowy ubezpieczenia jest ochrona od zdarzenia nagłego i nieprzewidzianego. Zatem podstawowym obowiązkiem właściciela rzeczy jest dbanie o mienie będące jego własnością. Nie znajdziemy produktu ubezpieczeniowego, który pokryje szkody powstałe w następstwie złego stanu technicznego dachu, rur spustowych lub rynien, stolarki okiennej lub drzwiowej, jeżeli obowiązek konserwacji i utrzymania stanu technicznego tych urządzeń należy do ubezpieczonego, a ten nie dołożył w tym zakresie należytej staranności lub nie spełnił obowiązków wynikających bezpośrednio z przepisów prawa.
Podstawowym obowiązkiem właściciela nieruchomości na etapie budowy lub przebudowy nieruchomości jest uzyskanie odpowiednich zezwoleń, pozwoleń lub dokonanie stosownego zgłoszenia do właściwego urzędu. Równie istotne jest regularne przeprowadzanie kontroli stanu technicznego obiektu budowlanego, instalacji i przewodów – obowiązek ten wynika
z przepisów prawa budowlanego.
Zgodnie z art. 62 ust.1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. . – Prawo budowlane ( Dz.U.2025.418 t.j. z dnia 2025.04.01), właściciel lub zarządca nieruchomości powinien co najmniej raz w roku zlecić kontrolę stanu technicznego elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników związanych
z użytkowaniem obiektu. Obowiązek ten nie dotyczy budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budownictwa zagrodowego i letniskowego. Kontroli podlegają również instalacje i urządzenia służące ochronie środowiska, instalacje gazowe oraz przewody kominowe (dymowe, spalinowe i wentylacyjne).
Właściciel lub zarządca jest również zobowiązany, co najmniej raz na pięć lat przeprowadzić kontrolę stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego. Zakres tej kontroli obejmuje również ocenę estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia.
W ramach pięcioletniego przeglądu należy także skontrolować instalacje elektryczne i piorunochronne, w szczególności sprawdzić stan połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony przed porażeniem, oporność izolacji przewodów oraz uziemienia instalacji i urządzeń.
W obiektach lub ich częściach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, zanieczyszczenia z przewodów dymowych usuwa się, co najmniej raz na 3 miesiące w okresie ich użytkowania. W przypadku palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym czynności te wykonuje się co najmniej raz na 6 miesięcy. Obowiązki te powinny realizować osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje kominiarskie (nie dotyczy to budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budownictwa zagrodowego i letniskowego). Jeszcze bardziej restrykcyjnie są przepisy dotyczące palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych – tam czyszczenie przewodów powinno być przeprowadzane co najmniej raz w miesiącu, o ile przepisy miejscowe nie stanowią inaczej. Wszystkie powyższe obowiązki wynikają z § 34 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U.2010.109.719).
Ogóle Warunki Ubezpieczenia, jako element umowy, mogą w różny sposób kształtować obowiązki związane z określonym typem i przeznaczeniem nieruchomości. Należy jednak pamiętać, że niezależnie od zapisów umownych, przepisy prawa nakładają na właścicieli lub zarządców nieruchomości określone obowiązki, tak jak wskazano powyżej.
Warto także wspomnieć, że ubezpieczony ma istotny wpływ na minimalizację ryzyka powstania szkody w wyniku kradzieży. Służy temu stosowanie zabezpieczeń antykradzieżowych – zarówno mechanicznych, jak i elektronicznych. Z tego względu, jako podmiot udzielający ochrony ubezpieczeniowej, wymagamy stosowania zamków, kłódek, sejfów, krat, rolet, blokad kierownicy w pojazdach. Niezwykle istotne, ponieważ zazwyczaj skuteczne, są także zabezpieczenia elektroniczne takie jak alarmy antywłamaniowe, systemy monitoringu, czujniki ruchu, zbicia szyby czy otwarcia drzwi. Ważnym elementem ochrony jest również kontrola dostępu przy użyciu kart, kodów PIN, biometrii. W świecie cyfrowym pożądanymi zabezpieczeniami są oprogramowania antywirusowe, zapory sieciowe, szyfrowanie danych, systemy wykrywania włamań do sieci oraz regularne tworzenie kopii zapasowych danych.
Po pierwsze: zapobiegać!
Prewencja to nie tylko indywidualne działania ubezpieczonych, ale także ogromne wyzwanie dla samych ubezpieczycieli. Ich zadaniem jest tworzenie programów i podejmowanie inicjatyw, które będą motywować klientów do aktywnego ograniczania ryzyka powstania szkody.
W ubezpieczeniach majątkowych niezwykle ważne są kampanie informacyjne dotyczące ryzyka kradzieży, pożarów czy zalania. Umowa może również nakładać obowiązek właściwego zabezpieczenia mienia, na przykład przez posiadanie systemu przeciwpożarowego. Ubezpieczyciele często oferują dotacje na instalację systemów zabezpieczeń, takich jak: alarmy, monitoring czy czujniki dymu. W przypadku działalności biznesowej niezbędnym elementem jest audyt ryzyka, który polega na ocenie zagrożeń w zakładzie pracy oraz wdrażaniu rekomendacji poprawiających bezpieczeństwo. Dodatkowo, ubezpieczyciele mogą współfinansować lub organizować szkolenia BHP oraz promować systemy wczesnego ostrzegania.
Z kolei prewencja w ubezpieczeniach komunikacyjnych opiera się przede wszystkim na promowaniu bezpiecznego stylu jazdy. Realizuje się to m.in. przez przyznawanie zniżek za bezszkodową jazdę, edukację kierowców w ramach kampanii dotyczących bezpiecznej jazdy, korzystania z pasów bezpieczeństwa czy przestrzegania ograniczeń prędkości. Istotnym elementem jest także szeroka współpraca z warsztatami, które gwarantują wysokie standardy napraw.
Rola ubezpieczycieli
Zachowania prewencyjne towarzystwa ubezpieczeń to nie tylko działania podejmowane w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia szkody lub ograniczenia jej skutków. Ich celem jest ochrona interesów ubezpieczyciela, jak również poprawa bezpieczeństwa ubezpieczonych i promowanie odpowiedzialnych postaw. Nieocenioną wartością pozostaje także budowanie pozytywnego wizerunku zakładu ubezpieczeń jako instytucji finansowej odpowiedzialnej społecznie, dbającej o swoich klientów.
Podsumowując, indywidulane działania ubezpieczonych oraz szeroko zakrojone programy prowadzone przez ubezpieczycieli skutkują zmniejszeniem liczby i rozmiaru szkód, co pozwala osiągnąć pożądany przez nas wszystkich cel. Prewencja to inwestycja w bezpieczeństwo, która przynosi korzyści obu stronom – zmniejsza liczbę i skalę szkód, promuje odpowiedzialność i zwiększa stabilność sektora ubezpieczeniowego.
