Ubezpieczenia robót budowlano-montażowych InterRisk w erze zmian klimatycznych.

Zmiany klimatyczne są jednym z najważniejszych wyzwań współczesnej gospodarki. Wpływają nie tylko na życie codzienne, ale także na różne branże, w tym sektor budowlany. Przemiany
w globalnym  klimacie prowadzą do wzrostu częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak huragany, ulewy czy powodzie. W artykule przedstawiamy, jak InterRisk dostosowuje swoje rozwiązania ubezpieczeniowe, aby zapewnić bezpieczeństwo inwestycji w erze zmian klimatycznych. Również jak przygotować inwestycję na zmiany klimatyczne.

Zmiany w trendach dotyczących katastrof naturalnych na obszarze Europy zostały upublicznione i są dostępne w ramach projektu HANZE (Historical Analysis of Natural Hazards in Europe: LINK: Natural Hazards – floods database). Na stronie www.naturalhazards.eu można również znaleźć informacje odnośnie zdarzeń naturalnych, które są analizowane pod względem liczby występowania różnych ryzyk w bardzo długim okresie czasowym, tj. w latach 1900-2023. Przykładem może być OUR World In Data: Link: Number of recorded natural disaster events, 1900 to 2023. Zachęcamy do samodzielnej analizy częstotliwości występowania poszczególnych zdarzeń w tak szerokim zakresie czasowym.

Ograniczając się do terenów nam bliższych, warto również przeanalizować dane opracowane i dostarczane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej dotyczące zmian średniodobowej temperatury. O ile średniodobowa temperatura w Polsce w latach 1961-1990 wynosiła 7,5^o C, to w kolejnym badanym okresie, tj. w latach 2011-2020 średniodobowa temperatura w naszym kraju oscylowała na poziomie 9,1^o C. Polecamy obejrzenie krótkiej interaktywnej animacji ze strony IMGW-PIB (Temperatura w Polsce od 1951 do 2023 r.) odnośnie zmiany temperatur:

https://youtu.be/w3nH_fkXuoo

W efekcie między innymi powyższych zmian klimatu coraz częściej obserwujemy skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych. Przykładem może być fala powodzi w 2010 roku, która dotknęła wiele regionów naszego kraju i doprowadziła do strat w wysokości blisko 12 miliardów złotych[1]. Z kolei orkan Ksawery, który wystąpił w 2017 roku, spowodował rozległe zniszczenia infrastruktury oraz utrudnienia, w tym w realizacji inwestycji budowlanych, wskutek podmuchów wiatru sięgających 100 km/h.

Najbardziej dramatycznym przykładem ekstremalnych warunków pogodowych w ostatnim czasie była powódź z 2024 roku, która dotknęła zwłaszcza południowe regiony Polski, a z której skutkami nie uporaliśmy się jeszcze do dziś. W wyniku intensywnych opadów deszczu, rzeki wystąpiły z brzegów, zalewając zarówno tereny miejskie, jak i inwestycji budowlanych. Wiele projektów infrastrukturalnych, w tym mosty i drogi, zostało uszkodzonych lub całkowicie zniszczonych.

Mimo, że poziom wody na Odrze przy granicy z Czechami był niższy niż w 2010 roku (3120m³/s w 1997, 2100m³/s w 2024 roku) to skutki powodzi w dalszym ciągu należy rozpatrywać na masową skalę. Dzięki dużym inwestycjom infrastrukturalnym w zabezpieczenia przeciwpowodziowe (np. Budowa Suchego Polderu Racibórz Dolny) niszczące efekty powodzi, zostały znacząco ograniczone. To właśnie dzięki wybudowanym zabezpieczeniom ilość wody przepływającej przez Wrocławski Węzeł Wodny była zdecydowanie niższa niż maksymalny przepływ wody obsługiwany przez Węzeł (poniżej 3100 m³/s).

Warto jednak zwrócić uwagę, iż w Polsce ciągle jest zbyt mało tego typu zabezpieczeń, a wspomniany Suchy Polder był wypełniony praktycznie w całości. Zatem zmiana intensywności opadów, dodatkowa fala powodziowa z innych rzek lub pękniecie obwałowań zbiornika, mogłoby spowodować znacząco większe negatywne skutki powodzi.

W takich warunkach kluczowe znaczenie ma ubezpieczenie robót budowlano-montażowych CAR/EAR z szerokiego wachlarza rozwiązań InterRisk. Zapewnia ochronę przed skutkami nieprzewidywanych zdarzeń i pozwala minimalizować ryzyko finansowe związane z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Co więcej, warto podkreślić, że zdarzenia takie właśnie jak powódź, deszcz nawalny czy huragan są podstawowymi ryzykami objętymi ochroną w tego typu ubezpieczeniu.

Wpływ zmian klimatycznych na realizację inwestycji budowlanych

Biorąc pod uwagę doświadczenia ostatnich kilkudziesięciu lat, można śmiało stwierdzić, że zmieniające się warunki klimatyczne mają ogromny wpływ również na sektor budowlany. Oprócz oczywistych strat materialnych, wynikających ze zniszczenia konstrukcji czy zalania placów budowy, powodują również zakłócenia w harmonogramach realizacji inwestycji oraz wymuszają stosowanie dodatkowych środków zabezpieczających. Ekstremalne zjawiska pogodowe będą prowadzić do konieczności zmian
w metodologii prowadzenia robót budowlanych, a także w strategiach zarządzania ryzykiem na placach budowy.

Przykładowe zagrożenia związane ze zmianami klimatu obejmują:

• ulewne deszcze i powodzie – nadmierna ilość wody może doprowadzić do osłabienia fundamentów, zalania terenów budowy czy rozmycia nasypów. W wielu przypadkach nagłe powodzie niszczą już wykonane prace i doprowadzają do konieczności ich ponownego wykonania, co generuje ogromne koszty,
• silne wiatry i huragany – zjawiska te stanowią poważne ryzyko dla budynków w trakcie realizacji, które często są jeszcze pozbawione stabilnych dachów czy okien. Huragany mogą przewracać dźwigi, uszkadzać stalowe konstrukcje i zrywać plandeki zabezpieczające, co prowadzi do strat i opóźnień w realizacji inwestycji,
• intensywne opady śniegu – zalegający śnieg może doprowadzić do uszkodzenia tymczasowych konstrukcji czy w ekstremalnych przypadkach nawet do katastrofy budowlanej,
• osunięcia ziemi – nasilenie intensywnych zjawisk pogodowych prowadzi do erozji i osunięć, które mogą zagrażać stabilności budowanych obiektów. Szczególnie zagrożone są inwestycje realizowane w pobliżu zboczy i terenów o wysokiej wilgotności.

Jak przygotować inwestycję na zmiany klimatyczne?

W celu zminimalizowania ryzyka związanego ze zmianami klimatycznymi, inwestorzy mogą podjąć wiele działań zapobiegawczych, w szczególności warto dokonać:

• analizy lokalizacji i historycznych danych pogodowych – wybór odpowiedniej lokalizacji inwestycji to kluczowy element. Warto unikać terenów zagrożonych powodziami czy osuwiskami oraz skorzystać z analiz klimatycznych dostarczanych przez specjalistyczne instytucje,
• zabezpieczenia placu budowy – inwestycje w drenaż czy system odprowadzania wody mogą znacznie zmniejszyć ryzyko zniszczeń spowodowanych przez warunki pogodowe,
• dopasowanie zakresu ochrony do specyfikacji inwestycji i jej lokalizacji – zwiększona rola ubezpieczeń budowlano-montażowych.

W przypadku projektów realizowanych w regionach szczególnie narażonych na powodzie, ważne jest opracowanie planów awaryjnych, które pozwolą na szybką reakcję w przypadku wystąpienia ekstremalnych zjawisk pogodowych. Takie plany powinny obejmować procedury ewakuacji, zabezpieczenia materiałów i sprzętu, a także współpracę z lokalnymi służbami ratunkowymi.

Podsumowanie

Zmiany klimatyczne stają się jednym z kluczowych wyzwań dla branży budowlanej, zwiększając ryzyko strat materialnych i opóźnień w realizacji inwestycji. Coraz częstsze występowanie ekstremalnych warunków pogodowych wymaga nie tylko nowoczesnych technologii, ale także odpowiedniego zabezpieczenia w postaci ubezpieczenia robót budowlano-montażowych.

Polisa CAR/EAR InterRisk jest niezbędnym rozwiązaniem, które  może zminimalizować skutki nieprzewidzianych zdarzeń i stanowi istotny element w strategii zarządzania ryzykiem. W połączeniu z nowoczesnymi rozwiązaniami w zakresie planowania budowy i wdrażania odpornych na zmiany klimatu technologii, pozwala na skuteczne ograniczenie strat oraz zapewnienie stabilności projektów budowlanych w dynamicznie zmieniającym się środowisku.

Autorzy:
Norbert Moćko i Cezary Falkowski
Eksperci z Departamentu Ubezpieczeń Korporacyjnych InterRisk

[1] https://www.wody.gov.pl/aktualnosci/1086-dziesiec-lat-po-wielkiej-powodzi